Mới đây tại Hà Nội, các liên minh tổ chức xã hội - nghề nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực bảo vệ quyền - sức khỏe - môi trường - năng lượng - pháp lý (các liên minh) đã ra “Tuyên bố Hà Nội về việc xây dựng các nhà máy nhiệt điện than mới trên lãnh thổ Việt Nam”.

Tuyên bố bày tỏ sự ủng hộ cao độ của tất cả các liên minh với kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc rằng cần tiếp tục đẩy mạnh các dự án đang làm, nhưng nếu tiếp tục phát triển các dự án điện than mới thì dư luận không đồng tình. Phát triển mới phải theo hướng năng lượng xanh. "Kết luận này của Thủ tướng Chính phủ cũng là câu trả lời cho phát biểu của Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam Trần Viết Ngãi trước đó, đề nghị Thủ tướng chỉ đạo một số tỉnh phía nam không được phản đối một số dự án nhiệt điện than bố trí tại địa phương mình” - các liên minh nhận định.

Trong tuyên bố này, các liên minh đã nhấn mạnh về nguy cơ hủy hoại môi trường, khí hậu, sức khỏe con người, đe dọa sự ổn định về an ninh chính trị, kinh tế, xã hội nếu tiếp tục xây dựng các nhà máy nhiệt điện than mới theo Quy hoạch Điện VII điều chỉnh tại Việt Nam.

Tuyên bố đưa ra quan điểm đồng thuận về các nguồn năng lượng mới có thể thay thế bảo đảm cho phát triển kinh tế và ổn định xã hội. Trên thế giới đang xuất hiện trào lưu rút vốn khỏi các nguyên liệu hóa thạch với số lượng ngân hàng thoái vốn khỏi các dự án nhiệt điện than ngày một nhiều để chuyển sang tài trợ cho các dự án năng lượng sạch và năng lượng bền vững.

Bà Bùi Thị An - cựu Đại biểu Quốc hội, đại diện Nhóm Công lý, môi trường và sức khỏe nhấn mạnh tại buổi tọa đàm công bố Tuyên bố: “Chính phủ nên tính toán giá minh bạch và đầy đủ của nhiệt điện than từ đó mới có thể so sánh với các dạng năng lượng khác để chúng ta lựa chọn đúng với mục tiêu phát triển bền vững 3 trụ cột: kinh tế, môi trường và xã hội. Dứt khoát không đánh đổi kinh tế với môi trường, đảm bảo môi trường trong sạch cho mọi người dân chúng ta, sống không bệnh tật, sống khỏe để xây dựng đất nước Việt Nam”.

Kết luận tuyên bố, các liên minh đã đưa ra 3 đề xuất: Thứ nhất, kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cho tạm dừng triển khai các nhà máy nhiệt điện than mới để rà soát, đánh giá toàn diện tính khả thi về tài chính, các tác động về sức khỏe, môi trường, an ninh, trật tự xã hội của các dự án ; Song song, cần chỉ đạo thực hiện ngay các giải pháp về kỹ thuật và kinh tế để tháo gỡ khó khăn cho các dự án năng lượng tái tạo. Cuối cùng, phải bảo đảm thực thi các quy định nêu trong Hiến pháp 2013 và các văn bản có liên quan về dân chủ cơ sở trong việc tham vấn ý kiến người dân trong triển khai các dự án năng lượng, ngay từ khâu lập kế hoạch.